Karol Foks, znany również jako Karl Fox, urodził się 26 października 1878 roku w Biskupcu Reszelskim. Zmarł 15 stycznia 1953 roku w Białymstoku, pozostawiając po sobie trwały ślad w społeczności lokalnej. Był proboszczem niemieckiej parafii rzymskokatolickiej św. Alberta w Ełku, która obecnie funkcjonuje jako katedra pw. św. Wojciecha w Ełku.
Jego posługa trwała nieprzerwanie od czasów pierwszej wojny światowej aż do końca drugiej, co czyni go ważną postacią w historii tego regionu. Po wojnie, w 1945 roku, Karol Foks stał się pierwszym katolickim proboszczem w polskim Ełku, pełniąc tę funkcję do 1946 roku.
Życiorys
Był dzieckiem Karola i Marii z domu Szotowski. W młodości podjął studia w seminarium duchownym w Braniewie, gdzie 31 stycznia 1904 roku przyjął święcenia kapłańskie. Jego pierwsza placówka duszpasterska znajdowała się w Klebarku Wielkim, gdzie pełnił funkcję kapelana, czyli wikariusza. Zaledwie kilka miesięcy później, 26 marca 1904 roku, przeniósł się do Wartemborka. Tam, rozpoczął jako drugi wikariusz, by od sierpnia 1907 roku objąć stanowisko pierwszego wikariusza, a od 20 grudnia 1910 roku sprawował już zarząd parafii jako komendariusz.
W październiku 1912 roku otrzymał nominację na proboszcza w Wielbarku, gdzie pozostał nawet w czasach, gdy Ełk zajęły wojska rosyjskie. Nominację na proboszcza ełckiego zgodnie z dokumentacją uzyskał 12 grudnia 1919 roku. Po plebiscycie, w którym Polska przegrała w Ełku w 1920 roku, udzielał wsparcia oraz pomagał w ukryciu polskich działaczy plebiscytowych z powiatu ełckiego, którzy znajdowali się w niebezpieczeństwie represji oraz deportacji do Polski.
W trakcie II wojny światowej wspierał polskich robotników, którzy zdołali uciec z przymusowych robót oraz niemieckich dezerterów. W tym czasie miał kontakt z wywiadem Armii Krajowej (AK). W styczniu 1945 roku, w obliczu nadciągających wojsk Armii Czerwonej, jego niemieccy parafianie masowo opuszczali Ełk, jednak on postanowił zostać pomimo nakazu ewakuacji. Choć był Niemcem i posługiwał się językiem polskim z wyraźnym niemieckim akcentem, zyskał uznanie wśród powojennych polskich osadników oraz otrzymał polskie obywatelstwo.
W 1946 roku, pomimo silnych chęci pozostania w parafii św. Wojciecha w Ełku, został przeniesiony na stanowisko pierwszego proboszcza po wojnie do Starych Juch. Zmarł w 1953 roku w Szpitalu Wojewódzkim w Białymstoku. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu parafialnym w Starych Juchach.
Upamiętnienie
W wrześniu 2009 roku radni miejscy z Ełku podjęli istotną decyzję, w wyniku której plac przy skrzyżowaniu ulic Jana Pawła II i Matki Teresy z Kalkuty otrzymał imię ks. Karola Foksa. Ten krok stanowi ważny krok w kierunku upamiętnienia postaci, która miała znaczący wpływ na lokalną społeczność.
Przypisy
- Ksiądz trudnych czasów [online], olsztyn.tvp.pl [dostęp 22.06.2020 r.]
- Radio5 - informacje z Twojego regionu! [online], www.radio5.com.pl [dostęp 24.11.2017 r.]
Oceń: Karol Foks